Αρχική σελίδα » Το πρόγραμμα » Απειλές

Απειλές

Ο οικότοπος 2250* στην Ελλάδα, αντιμετωπίζει διάφορες φυσικές και ανθρωπογενείς απειλές, οι οποίες συνοψίζονται με φθίνουσα σειρά σημαντικότητας παρακάτω:

Απειλή 1. Περιορισμένη φυσική αναγέννηση

Μελέτες έχουν δείξει πως η φυσική αναγέννηση του είδους Juniperus oxycedrus ssp. macrocarpa καθώς και άλλων ειδών του ιδίου γένους είναι περιορισμένη εξαιτίας διαφόρων παραγόντων. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν την αργή ανάπτυξη, την χαμηλή βιωσιμότητα και/ή τη δυσκολία φύτρωσης των σπόρων, καθώς επίσης και τη δυσαναλογία του ποσοστού αρσενικών/θηλυκών δέντρων στις συστάδες. Το πρόγραμμα στοχεύει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα αυτά σε όλες τις περιοχές στην Κρήτη μέσω μιας σειράς μέτρων όπως οι εντός και εκτός τόπου δράσεις διατήρησης (C.3, C.4 και C.8) οι οποίες θα βασίζονται στην έρευνα της σύνθεσης και της δομής των πληθυσμών του Juniperus (δράση A.3).

Απειλή 2. Τουρισμός

Όλοι οι οικότοποι παράκτιων αμμοθίνων του είδους Juniperus στην Ελλάδα επηρρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις επιπτώσεις του τουρισμού, η Κρήτη δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Οι επισκέπτες πέραν των άλλων, προκαλούν υποβάθμιση του οικοτόπου μέσω ποδοπάτησης και κατασκήνωσης, αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς και ρύπανσης. Η ζημιά που προκαλείται στον οικότοπο και συγκεκριμένα στα άτομα του Κέδρου σχετίζεται με τη συμπεριφορά των επισκεπτών οι οποίοι εξαιτίας της ελλειπούς πληροφόρησης, συχνά θεωρούν τμήματα των δέντρων απονεκρωμένα και τα χρησιμοποιούν για φωτιά ή ακούσια προκαλούν βλάβες στο ριζικό σύστημα. Το πρόγραμμα στοχεύει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα αυτά μέσω μιας σειράς συγκεκριμένων δράσεων προστασίας (C.1, C.2, C6 και C.7) οι οποίες συνδυάζουν την αύξηση της ευαισθητοποίησης και περιορίζουν κατα το δυνατόν την χωρική κατανομή των επισκεπτών μακριά από τον οικότοπο. Προβλέπεται επίσης η κατασκευή υποδομών για τη μείωση των επιπτώσεων εξαιτίας των επισκεπτών, όπως για παράδειγμα η μείωση της ρύπανσης από σκουπίδια με την τοποθέτηση κάδων απορριμάτων (δράση C.6) κτλ. Όλες αυτές οι δράσεις βασίζονται στα αποτελέσματα που θα προκύψουν από την μελέτη εκτίμησης των επιπτώσεων των επισκεπτών η οποία θα πραγματοποιηθεί σε όλες τις περιοχές μελέτης στην Κρήτη (δράση A.5). Στις περιοχές της Κρήτης, οι επισκέπτες ποικίλουν σε αυτούς που αποτελούν επισκέπτες μαζικού ημερησίου τουρισμού (πχ Χρυσή, GR4320003) και σε μεμονωμένους επισκέπτες οι οποίοι συνήθως επιλέγουν την ελεύθερη κατασκήνωση (πχ Ελαφονήσι, GR4340015), καθιστώντας τις δράσεις διαχείρισης των επισκεπτών εφαρμόσιμες σε όλες σχεδόν τις περιοχές του οικοτόπου αυτού στην Ελλάδα.

Απειλή 3. Έλλειψη δημόσιας ευαισθητοποίησης

Οι οικότοποι των παράκτιων αμμοθινών με είδη Juniperus στην Κρήτη εκτιμώνται ως οικότοποι ιδιαίτερα υψηλής αξίας εξαιτίας της ομορφιάς τους και των δυνατοτήτων αναψυχής. Παρόλα αυτά, οι χρήστες τους στερούνται ενημέρωσης για την ανάγκη προστασίας των οικοτόπων αυτών καθώς επίσης και των αρνητικών επιπτώσεων που προκαλούν οι πράξεις τους. Η έλλειψη ευαισθητοποίησης έχει ως αποτέλεσμα κάποιες ανεξέλεγκτες δραστηριότητες όπως κατασκήνωση, φωτιές, υλοτόμηση, περίπατοι να είναι επιβλαβείς στον οικότοπο. Έλλειψη ευαισθητοποίησης εμφανίζεται επίσης και από την πλευρά των εμπλεκόμενων φορέων οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση και τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται εντός του οικοτόπου, όπως είναι τα γραφεία τουρισμού και οι τοπικές αρμόδιες αρχές. Αυτό ενισχύεται απο την έλλειψη τεκμηριωμένων δεδομένων και πληροφοριών σχετικά με το ποιες είναι οι κατάλληλες τεχνικές προστασίας και διαχείρισης του οικοτόπου. Το πρόγραμμα στοχεύει να αντιμετωπίσει την απειλή αυτή μέσω διαφόρων δραστηριοτήτων αύξησης της ευαισθητοποίησης του κοινού. Βασικό στοιχείο είναι η πολύ-συμμετοχική επικοινωνιακή στρατηγική και η ενεργή διαβούλευση και δέσμευση των εμπλεκόμενων φορέων από την έναρξη του προγράμματος (δράσεις A.6, C.2, C.6 και C.7).

Απειλή 4 . Διάθεση στερεών αποβλήτων

Οι οικότοποι των παράκτιων αμμοθινών με είδη Juniperus στην Κρήτη απειλούνται από την ανεξέλεγκτη διάθεση στερεών αποβλήτων και από τη ρύπανση που προκαλούν οι ιδιοι οι επισκέπτες. Αυτό αποτελεί μια σοβαρή απειλή για τον οικότοπο καθώς τα υλικά τα οποία εναποτίθενται στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι βιοδιασπώμενα και μπορεί να περιέχουν χημικές ή τοξικές ουσίες. Η ρύπανση από τα απορρίμματα είναι σοβαρό πρόβλημα δεδομένου ότι η διάλυση και διάσπαση των ουσιών αυτών διηθείται στο έδαφος και στο νερό και μπορεί να επηρεάσει την υγεία του οικοτόπου. Το πρόγραμμα σκοπεύει να αντιμετωπίσει την απειλή αυτή σε όλες τις περιοχές μελέτης στην Κρήτη ξεκινώντας με την απομάκρυνση των απορριμμάτων (δράση C.2) και στη συνέχεια δημιουργώντας τις υποδομές (κάδοι απορριμμάτων, πληροφοριακές πινακίδες) έτσι ώστε να οι περιοχές να διατηρηθούν καθαρές στο μέλλον.

Απειλή 5. Πυρκαγιά

Η πυρκαγιά είναι σημαντική απειλή για όλα τα χερσαία οικοσυστήματα στην Ελλάδα. Οι οικότοποι παράκτιων αμμοθινών με είδη Juniperus δεν αποτελούν εξαίρεση. Στην Κρήτη, η χρήση της φωτιάς αποτελεί μια κοινή πρακτική βελτίωσης των βοσκοτόπων, η οποία πολλές φορές προκαλεί σοβαρές ζημίες στις γειτονικές περιοχές. Επιπλέον, πυρκαγιά μπορεί να προκληθεί και από φωτιές που ανάβουν οι κατασκηνωτές. Οι περιοχές με το μεγαλύτερο κίνδυνο είναι αυτές όπου οι κέδροι βρίσκονται πολύ κοντά ή σχηματίζουν μικτές συστάδες με πεύκα (πχ Γαύδος, GR434 0013). Το πρόγραμμα αντιμετωπίζει την απειλή αυτή μέσω δράσεων ενίσχυσης της πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης του κοινού ( δράσεις C.7, D.1 και D.3).

Απειλή 6. Υλοτόμηση

Η υλοτόμηση των ατόμων του κέδρου αποτελεί μια σοβαρή απειλή για τους οικότοπους παράκτιων αμμοθινών με είδη Juniperus στην Κρήτη. Η υλοτόμηση, κυρίως ξερών κλαδιών μεμονωμένων δέντρων, είναι κοινή πρακτική των κατασκηνωτών για να ανάψουν φωτιά. Το φαινόμενο αυτό προέρχεται κυρίως από την έλλειψη πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης των επισκεπτών καθώς τα φαινομενικά ξερά κλαδιά των δέντρων του κέδρου θεωρούνται νεκρά. Εξαιτίας το αργού ρυθμού αναγέννησης και ανάπτυξης του είδους η ζημιά που προκαλείται είναι σημαντική. Το πρόγραμμα στοχεύει να αντιμετωπίσει την απειλή αυτή σε όλες τις περιοχές μελέτης στην Κρήτη μέσω δράσεων ευαισθητοποίησης των επισκεπτών, περιορισμού της ελέυθερης κατασκήνωσης και απαγόρευσης της χρήσης της φωτιάς (δράσεις C.7 και D).

Απειλή 7. Βόσκηση

Η ελεύθερη βόσκηση είναι η πιο κοινή πρακτική βόσκησης στην Κρήτη και στα νησιά του Αιγαίου. Ο οικότοπος που εξετάζεται σε πολλές περιοχές συνορεύει με βοσκότοπους που κυριαρχούνται από φρύγανα και θάμνους. Μολονότι ο συγκεκριμένος οικότοπος δεν παράγει αρκετή βοσκήσιμη ύλη, μεγάλος αριθμός αιγοπροβάτων βόσκουν στις γειτονικές εκτάσεις. Γενικά η βόσκηση επηρεάζει σημαντικά την κατανομή της βλάστησης, και κατά συνέπεια έχει επίπτωση στα χαρακτηριστικά, τη δυναμική και την σταθερότητα των αμμοθινών. Η κύρια επίπτωση της βόσκησης στον συγκεκριμένο οικότοπο είναι η σημαντική μείωση του βαθμού αναγέννησης του είδους Juniperus και πολύ συχνά οδηγεί σε σταδιακή διάβρωση των αμμοθινών εξαιτίας του ανέμου. Το πρόγραμμα σκοπεύει να αντιμετωπίσει την απειλή αυτή με την υποβοήθηση και την ενίσχυση της αναγέννησης του είδους Juniperus (δράση C.3) και με την In situ προστασία των σημαντικών ειδών του οικοτόπου (δράση C.4).